Jak wygląda kontrola WIOŚ – wszystko, co musisz wiedzieć
Czas czytania: 8 minut
Kontrola WIOŚ – wszystko, co musisz wiedzieć
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ) to organ odpowiedzialny za kontrolę przestrzegania przepisów o ochronie środowiska oraz ocenę stanu środowiska. Przedsiębiorcy podlegają regularnym oraz doraźnym kontrolom mającym na celu przeciwdziałanie degradacji środowiska naturalnego. Inspektorzy WIOŚ współpracują z wieloma innymi instytucjami, co podkreśla znaczenie tych działań.
👉 Sprawdź naszą ofertę usług prawnych z zakresu ochrony środowiska
Podstawy prawne działalności WIOŚ
Podstawowe akty prawne regulujące działalność WIOŚ to:
Ustawa z 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska – opisuje zadania WIOŚ oraz uprawnienia inspektorów.
Ustawa Prawo przedsiębiorców z dnia 6 marca 2018 r. – określa zasady przeprowadzenia kontroli.
Z aktów prawnych, którego wymagania są kontrolowane, można wskazać między innymi:
Ustawę Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 r. – określa obowiązki przedsiębiorców oraz definicje istotne dla kontroli.
Ustawę o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. – określa obowiązki przedsiębiorców oraz definicje istotne dla kontroli z zakresu gospodarki odpadami.
Zadania WIOŚ związane z kontrolą
Do głównych zadań WIOŚ należy kontrola, czy przedsiębiorcy przestrzegają między innymi:
– decyzji, w tym decyzji środowiskowych, pozwoleń na emisję, czy zezwoleń odpadowych,
– przepisów dotyczących gospodarki odpadami,
– zasad eksploatacji instalacji oraz urządzeń chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem,
– przepisów o gospodarce opakowaniami oraz odpadami opakowaniowymi,
– przepisów o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej,
– przepisów o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji,
– przepisów o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym,
– przepisów o bateriach i akumulatorach.
Do zadań Inspekcji Ochrony Środowiska należy również ściganie przestępstw przeciwko środowisku określonych w Kodeksie karnym oraz wykroczeń określonych w Kodeksie wykroczeń i innych ustawach.
Rodzaje kontroli WIOŚ
Kontrola planowa
Kontrole planowe odbywają się zgodnie z rocznym planem działań WIOŚ.
Kontrole planowe planuje się, uwzględniając potrzebę zapewnienia systematycznej oceny zagrożeń życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, w szczególności wynikających z działalności podmiotów korzystających ze środowiska, i ustala w planach kontroli.
W przypadku kontroli planowych, zasadnym wydaje się być przeprowadzenie przez organy kontroli analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa.
Przykład kontroli planowej: Zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego są kontrolowane co najmniej raz w roku przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska.
Kontrola pozaplanowa
To kontrole przeprowadzane na skutek zdarzeń najczęściej wcześniej nieprzewidzianych.
Do kontroli pozaplanowych zalicza się kontrole:
1) przeprowadzane na wniosek organów administracji publicznej lub podmiotów, o ile przepisy szczególne przewidują możliwość występowania z takim wnioskiem;
2) interwencyjne.
Przez kontrole interwencyjne rozumie się kontrole przeprowadzane w związku z rozpatrywaniem skarg i interwencji dotyczących zanieczyszczenia środowiska lub podejrzenia wystąpienia takiego zanieczyszczenia, wystąpienia poważnych awarii lub w celu przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia.
Przykład kontroli pozaplanowej: Kontrola w związku ze skargami mieszkańców na pojawiający się hałas bądź odory.
Przebieg kontroli WIOŚ
Przed kontrolą
W przypadku kontroli planowej przedsiębiorca jest informowany z 7-dniowym wyprzedzeniem.
Powiadomienie zawiera następujące informacje:
1) oznaczenie organu;
2) datę i miejsce wystawienia;
3) oznaczenie przedsiębiorcy;
4) wskazanie zakresu przedmiotowego kontroli;
5) imię, nazwisko oraz podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia z podaniem zajmowanego stanowiska lub funkcji.
Kontrole pozaplanowe mogą odbyć się bez wcześniejszego zawiadomienia.
Kontrolę planową oraz pozaplanową wykonuje się po okazaniu legitymacji służbowej potwierdzającej tożsamość i uprawnienia inspektora do jej wykonania.
W trakcie kontroli
Inspektor WIOŚ powinien przedstawić upoważnienie do przeprowadzenia kontroli.
Upoważnienie do kontroli powinno zawierać:
1) wskazanie podstawy prawnej;
2) oznaczenie organu kontroli;
3) datę i miejsce wystawienia;
4) imię i nazwisko pracownika organu kontroli uprawnionego do przeprowadzenia kontroli oraz numer jego legitymacji służbowej;
5) oznaczenie przedsiębiorcy objętego kontrolą;
6) określenie zakresu przedmiotowego kontroli;
7) wskazanie daty rozpoczęcia i przewidywanego terminu zakończenia kontroli;
8) imię, nazwisko oraz podpis osoby udzielającej upoważnienia z podaniem zajmowanego stanowiska lub funkcji;
9) pouczenie o prawach i obowiązkach przedsiębiorcy.
Zgodnie z ustawą Prawo przedsiębiorców, dokument, który nie spełnia powyższych wymagań, nie stanowi podstawy do przeprowadzenia kontroli.
Zakres kontroli nie może wykraczać poza zakres wskazany w upoważnieniu.
W takim przypadku upoważnienie doręcza się przedsiębiorcy albo osobie przez niego upoważnionej w terminie określonym w tych przepisach, lecz nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli.
Po kontroli
Na zakończenie inspektor sporządza protokół kontroli, który zawiera szczegółowy opis czynności oraz ustalenia.
Podmiot kontrolowany może podpisać protokół (co często wiąże się z domniemaniem prawdziwości zawartych w nim zapisów) lub też może odmówić podpisania protokołu.
W razie odmowy podpisania protokołu, inspektor czyni o tym wzmiankę w protokole, a odmawiający podpisu może w terminie siedmiu dni przedstawić swoje stanowisko na piśmie
Uprawnienia inspektora WIOŚ
Przy wykonywaniu kontroli przestrzegania wymagań ochrony środowiska inspektorzy WIOŚ posiadają szerokie uprawnienia, w tym:
1. wstępu przez całą dobę wraz z niezbędnym sprzętem:
– na teren nieruchomości, obiektu lub ich części, na których prowadzona jest działalność gospodarcza,
– do środków transportu,
– na teren niezwiązany z prowadzeniem działalności gospodarczej;
2. przeprowadzania niezbędnych pomiarów lub badań, w tym pobierania próbek lub wykonywania innych czynności kontrolnych, w tym z użyciem bezzałogowych statków powietrznych, w celu ustalenia na terenie kontrolowanej nieruchomości, w obiekcie lub jego części, w kontrolowanym środku transportu, stanu środowiska oraz oceny tego stanu w świetle przepisów o ochronie środowiska, a także warunków wykonywania działalności wpływającej na środowisko indywidualnie określonych w decyzjach administracyjnych;
3. żądania wstrzymania ruchu lub uruchomienia instalacji lub urządzeń, w tym środków transportu oraz powstrzymania się od wykonywania innych czynności w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla przeprowadzenia badań, w tym pobrania próbek i wykonania pomiarów;
4. oceny sposobu eksploatacji instalacji lub urządzeń, w tym środków transportu;
5. oceny stosowanych technologii i rozwiązań technicznych;
6. żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym dla ustalenia stanu faktycznego przy jednoczesnym pouczeniu ich o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, o której mowa w Kodeksie karnym;
7. żądania okazania dokumentów, w tym dokumentów finansowych i udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyką kontroli;
8. ustalania tożsamości osób oraz żądania okazania dokumentów niezbędnych do wymierzenia grzywny w drodze mandatu karnego lub sporządzenia wniosku o ukaranie;
9. nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia przeciwko środowisku określone w przepisach odrębnych;
10. oceny sposobu wykonywania pomiarów emisji, ilości pobranej wody oraz odprowadzanych ścieków przez jednostkę prowadzącą pomiary, w tym poprawności sposobu pobierania i analizy próbek;
11. określenia składu morfologicznego odpadów w oparciu o wiedzę ekspercką.
Konsekwencje wyników kontroli
Zarządzenie pokontrolne
W przypadku uchybień, na podstawi ustaleń zapisanych w protokole kontroli, WIOŚ może wydać zarządzenie pokontrolne, którego realizacja powinna zostać potwierdzona przez przedsiębiorcę w wyznaczonym terminie.
Kary administracyjne i inne działania
W przypadku poważnych naruszeń, takich jak emisja ponad dopuszczalne normy lub brak odpowiednich zezwoleń, WIOŚ może:
– nałożyć wysokie kary administracyjne,
– skierować sprawę do prokuratury,
– wstrzymać działalność zakładu.
Mandaty
W przypadku drobnych naruszeń, Inspektor Inspekcji jest uprawniony do wymierzenia grzywny w drodze mandatu lub sporządzeniu wniosku o ukaranie.
Jak przygotować firmę do kontroli WIOŚ?
Audyt wewnętrzny
Regularne przeprowadzanie audytów pozwala wykryć potencjalne nieprawidłowości i przygotować dokumentację.
Szkolenie pracowników
Pracownicy powinni być świadomi procedur i obowiązków związanych z kontrolą środowiskową.
Utrzymanie aktualnej dokumentacji
Dokumentacja powinna zawierać aktualne wyniki pomiarów emisji, raporty oraz kopie zezwoleń środowiskowych. Kontrola może dotyczyć dokumentacji do 5 lat wstecz !
Podsumowanie
Kontrole WIOŚ są kluczowym elementem nadzoru nad przestrzeganiem przepisów ochrony środowiska w zakładach przemysłowych. Aby uniknąć sankcji, przedsiębiorcy powinni dbać o zgodność swojej działalności z wymogami prawnymi oraz przygotować się do kontroli poprzez audyty wewnętrzne i szkolenia.
BDO decyzja administracyjna decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach decyzja środowiskowa dopuszczalna emisja Doradztwo środowiskowe duś emisja do powietrza emisja z instalacji gospodarka odpadami Inspekcja ochrony środowiska Kara administracyjna kara emisja powietrze kara za emisję kary administracyjne kary administracyjne emisja Kontrola interwencyjna WIOŚ Kontrola planowa WIOŚ Kontrola WIOŚ Kontrola środowiskowa ochrona środowiska odpady odpady budowlane odpowiedzialność za odpady Postępowanie administracyjne pozwolenie na emisję Prawnik ochrony środowiska Prawo ochrony środowiska Protokół pokontrolny Przebieg kontroli WIOŚ przekazanie odpadów przepisy o odpadach sankcje za odpady ustawa o odpadach WIOŚ kontrola emisji wytwarzanie odpadów Zakłady przemysłowe Zalecenia pokontrolne Zastrzeżenia do protokołu zezwolenie na odpady